Nakıs Fiiller 3

Nakıs fiil: Son harfi illetli harf olan fiildir. دَعَا ، رَمَى ، نَسِىَ gibi fiiller nakıs fiiller grubuna girmektedir. Genel olarak nakıs fiillerin mazi ve muzari çekiminde 3 tip fiil ile karşılaşırız:

1- Mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi ötre olanlar: دَعَا يَدْعُو gibi.

2- Mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi esre olanlar: رَمَى يَرْمِى gibi.

3- Mazide orta harfi esre, muzaride orta harfi üstü olanlar: نَسِىَ يَنْسَى gibi.

İlk önce, mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi ötre olan fiillerin mazi çekimiyle başlayalım: Bunların mazide “elif” olanlarında “elif”in aslı “vav”dır. Yani دَعَا fiilinin aslı دَعَوَ şeklindedir. Buna dikkat ederek çekimini yaparız. دَعَا fiilini çekerek bunu görelim:

Cem’i	Müsenna	Müfred
دَعَوْوا	دَعَوَا	دَعَا	Gaib
Onlar çağırdılar	O ikisi çağırdı	Çağırdı
دَعَوْنَ	دَعَتَا	دَعَتْ	Gaibe
Onlar çağırdılar	O ikisi çağırdı	Çağırdı
دَعَوْتُمْ	دَعَوْتُمَا	دَعَوْتَ	Muhatab
Siz çağırdınız	Siz ikiniz çağırdınız	Sen çağırdın
دَعَوْتُنَّ	دَعَوْتُمَا	دَعَوْتِ	Muhataba
Siz çağırdınız	Siz ikiniz çağırdınız	Sen çağırdın
دَعَوْنَا	دَعَوْنَا	دَعَوْتُ	Mütekellim
Biz çağırdık	Biz ikimiz çağırdık	Ben çağırdım

Mazide orta harfi üstün, muzaride orta harfi esre olan nakıs fiillerin çekimi:

رَمَى يَرْمِى nakıs fiilini çekerek bu tip fiillerin mazi çekimini öğrenelim:

Cem’i	Müsenna	Müfred
رَمَوْا	رَمَيَا	رَمَى	Gaib
Onlar attılar	O ikisi attı	Attı
رَمَيْنَ	رَمَتَا	رَمَتْ	Gaibe
Onlar attılar	O ikisi attı	Attı
رَمَيْتُمْ	رَمَيْتُمَا	رَمَيْتَ	Muhatab
Siz attınız	Siz ikiniz attınız	Sen attın
رَمَيْتُنَّ	رَمَيْتُمَا	رَمَيْتِ	Muhataba
Siz attınız	Siz ikiniz attınız	Sen attın
رَمَيْنَا	رَمَيْنَا	رَمَيْتُ	Mütekellim
Biz attık	Biz ikimiz attık	Ben attım

Mazide orta harfi esre, muzaride orta harfi üstü olan nakıs fiillerin mazi çekimi:

نَسِىَ يَنْسَى nakıs fiilini çekerek bu tip fiillerin mazi çekimini öğrenelim:

Cem’i	Müsenna	Müfred
نَسُوا	نَسِيَا	نَسِىَ	Gaib
Onlar unuttular	O ikisi unuttu	Unuttu
نَسِيْنَ	نَسِيَتَا	نَسِيَتْ	Gaibe
Onlar unuttular	O ikisi unuttu	Unuttu
نَسِيْتُمْ	نَسِيْتُمَا	نَسِيْتَ	Muhatab
Siz unuttunuz	Siz ikiniz unuttunuz	Sen unuttun
نَسِيْتُنَّ	نَسِيْتُمَا	نَسِيْتِ	Muhataba
Siz unuttunuz	Siz ikiniz unuttunuz	Sen unuttun
نَسِينَا	نَسِينَا	نَسِيْتُ	Mütekellim
Biz unuttuk	Biz ikimiz unuttuk	Ben unuttum

Nakıs fiillerin muzari çekimi: Üç tip nakıs fiilin muzari çekimini yaparak muzari çekimlerini görelim. İlk önce دَعَا fiilinin muzari çekimini yapalım:

Cem’i	Müsenna	Müfred
يَدْعُونَ	يَدْعُوَانِ	يَدْعُو	Gaib
Onlar çağırıyorlar	O ikisi çağırıyor	Çağırıyor
يَدْعُونَ	تَدْعُوَانِ	تَدْعُو	Gaibe
Onlar çağırıyorlar	O ikisi çağırıyor	Çağırıyor
تَدْعُونَ	تَدْعُوَانِ	تَدْعُو	Muhatab
Siz çağırıyorsunuz	Siz ikiniz çağırıyorsunuz	Sen çağırıyorsun
تَدْعُونَ	تَدْعُوَانِ	تَدْعِينَ	Muhataba
Siz çağırıyorsunuz	Siz ikiniz çağırıyorsunuz	Sen çağırıyorsun
نَدْعُو	نَدْعُو	أَدْعُو	Mütekellim
Biz çağırıyoruz	Biz ikimiz çağırıyoruz	Ben çağırıyorum

Şimdi de رَمَى fiilinin muzari çekimini yapalım:

Cem’i	Müsenna	Müfred
يَرْمُونَ	يَرْمِيَانِ	يَرْمِى	Gaib
Onlar atıyorlar	O ikisi atıyor	Atıyor
يَرْمِينَ	تَرْمِيَانِ	تَرْمِى	Gaibe
Onlar atıyorlar	O ikisi atıyor	Atıyor
تَرْمُونَ	تَرْمِيَانِ	تَرْمِى	Muhatab
Siz atıyorsunuz	Siz ikiniz atıyorsunuz	Sen atıyorsun
تَرْمِينَ	تَرْمِيَانِ	تَرْمِينَ	Muhataba
Siz atıyorsunuz	Siz ikiniz atıyorsunuz	Sen atıyorsun
نَرْمِى	نَرْمِى	أَرْمِى	Mütekellim
Biz atıyoruz	Biz ikimiz atıyoruz	Ben atıyorum

Şimdi de نَسِىَ fiilinin muzari çekimini yapalım:

Cem’i	Müsenna	Müfred
يَنْسَوْنَ	يَنْسَيَانِ	يَنْسَى	Gaib
Onlar unutuyorlar	O ikisi unutuyor	Unutuyor
يَنْسَيْنَ	تَنْسَيَانِ	تَنْسَى	Gaibe
Onlar unutuyorlar	O ikisi unutuyor	Unutuyor
تَنْسَوْنَ	تَنْسَيَانِ	تَنْسَى	Muhatab
Siz unutuyorsunuz	Siz ikiniz unutuyorsunuz	Sen unutuyorsun
تَنْسَيْنَ	تَنْسَيَانِ	تَنْسَيْنَ	Muhataba
Siz unutuyorsunuz	Siz ikiniz unutuyorsunuz	Sen unutuyorsun
نَنْسَى	نَنْسَى	أَنْسَى	Mütekellim
Biz unutuyoruz	Biz ikimiz unutuyoruz	Ben unutuyorum

Nakıs fiilin emri hazır çekimi: Nakıs fiilin emri hazır çekiminde, cezim alameti olarak sonlarındaki illetli harf düşer. Üç nakıs fiilin emri hazır çekimini yaparak, emr-i hazır çekimlerini de görelim:

İlk önce دَعَا fiilinin emri hazırını çekelim:

Cem’i	Müsenna	Müfred
اُدْعُوا	اُدْعُوَا	اُدْعُ	Muhatab
Sizler çağırın	Siz ikiniz çağırın	Çağır
اُدْعُونَ	اُدْعُوَا	اُدْعِي	Muhataba
Sizler çağırın	Siz ikiniz çağırın	Çağır

Şimdi de رَمَى fiilinin emri hazırını çekelim:

Cem’i	Müsenna	Müfred
اِرْمُو	اِرْمِيَا	اِرْمِ	Muhatab
Sizler atın	Siz ikiniz atın	At
اِرْمِينَ	اِرْمِيَا	اِرْمِى	Muhataba
Sizler atın	Siz ikiniz atın	At

Şimdi de نَسِىَ fiilinin emri hazırını çekelim:

Cem’i	Müsenna	Müfred
اِنْسَوْا	اِنْسَيَا	اِنْسَ	Muhatab
Sizler çağırın	Siz ikiniz çağırın	Çağır
اِنْسَيْنَ	اِنْسَيَا	اِنْسَىْ	Muhataba
Sizler çağırın	Siz ikiniz çağırın	Çağır

İlgili Makaleler